Дзярждума і Савет Федэрацыі РФ аднагалосна прагаласавалі за далучэнне да Расіі чатырох абласцей Украіны. Якія наступствы будзе мець гэтая анэксія? Цяпер з набору зыходаў вайны выключана паражэнне Расіі з умеранымі стратамі, са стратай усяго толькі набытага ў ходзе баявых дзеянняў, як гэта было пасля заканчэння вайны ў Афганістане. Туды СССР зайшоў, як у чужую краіну, праз 10 гадоў з гэтай чужой краіны выйшаў. У цяперашняй вайне так ужо не будзе па азначэнні. Калі Расія ў гэтай вайне пацерпіць паразу, то яна будзе ганебнай, катастрафічнай, прынамсі псіхалагічна. Гэта калонка Юрыя Дракахруста.
Юрый Дракахруст
Аглядальнік беларускай службы «Радыё Свабода».
Кандыдат фізіка-матэматычных навук. Лаўрэат прэміі Беларускай асацыяцыі журналістаў за 1996 год. Журналісцкае крэда: не плакаць, не смяяцца, а разумець.
Ніхто ў свеце (ну ці вельмі мала хто) не прызнае сённяшняе далучэнне вялізнай тэрыторыі суседняй краіны да Расіі. Але па ўнутрырасійскіх законах гэтая тэрыторыя РФ і страту яе Пуціну расіяне не прабачаць.
І сваім рашэннем ён спаліў за сабой масты, выключыўшы варыянт якога б там ні было кампраміснага свету.
І пакуль, мяркуючы па ўсім, ён настроены і далей уздымаць стаўкі. Цяпер Расія церпіць паразу на полі бою, але гэта не азначае, што гэта канчатковая параза ў вайне. З 24 лютага ваеннае шчасце не раз усміхалася то аднаму, то другому боку.
Мабілізацыя ў РФ можа і не стане вырашальным фактарам, але важным фактарам несумненна стане. Недахоп жывой сілы, якая востра адчувалася ў расійскім войску ў апошнія месяцы, будзе папоўнены, асабліва праз месяц-другі, калі мабілізаваных падвучаць.
Але і ў Украіны ёсць рэзервы, якія яна можа мабілізаваць, каб скампенсаваць новы дысбаланс. Да таго ж зараз можа быць адменена негалоснае самаабмежаванне, якое практыкаваў Захад – не даваць Украіне дальнабойную зброю, каб яна не абстрэльвала тэрыторыю Расіі. З расійскага пункту гледжання цяпер любая зброя – дальнабойная, здольная абстрэльваць тэрыторыю РФ. На тэрыторыі, якую яна з сённяшняга дня лічыць сваёй, ідуць гарачыя баі. Так што негалоснае самаабмежаванне можа быць негалосна ж, а хоць і галосна, быць адменена.
Ну а Расія ў адказ можа праводзіць новыя і новыя хвалі мабілізацыі, вядучы вайну на знясіленне. Дарэчы, не выключана, што «котку назавуць коткай», спецыяльную ваенную аперацыю – вайной. Відавочна, што Украіна не збіраецца спыняць баявыя дзеянні на тэрыторыях, на якіх вядзе іх зараз.
Расія з сённяшняга дня можа разглядаць гэта як агрэсію супраць яе і канстатаваць стан вайны з Украінай. Калі гэта адбудзецца, то новы стан стане выклікам для краінаў АДКБ, у прыватнасці, для Беларусі. Расія можа звярнуцца да іх з просьбай аб ваеннай дапамозе, як ахвяра агрэсіі.
Зрэшты, досвед Арменіі, якая запытала такую дапамогу і не атрымала яе, сведчыць аб тым, што аўтаматызму ў выкананні ўзаемных абавязанняў няма ніякага. Што тычыцца Расіі, то яе тэрытарыяльныя «набыцці» пакуль ні адна краіна АДКБ не прызнала, нават Беларусь. Неўцямная паездка Аляксандра Лукашэнкі ў Абхазію была, так падаецца, спробай ухіліцца ад прызнання анэксіі Расіяй 4 абласцей Украіны. Казахстан пасля пачатку квазірэферэндумаў у гэтых абласцях выступіў з заявай, у якой фактычна абвясціў аб непрызнанні іх вынікаў.
А няма прызнання прыналежнасці Расіі тэрыторый, дзе ідзе вайна, няма і агрэсіі супраць Расіі, адпаведна і няма ніякіх абавязацельстваў ёй дапамагаць ваеннай сілай.
Зрэшты, ніхто не можа сказаць, ці ўсе масты спаліў Пуцін. У выпадку нежадання саюзнікаў прызнаваць расійскія тэрытарыяльныя захопы ён можа паспрабаваць прымусіць іх да гэтага сілай. Праўда, сіл на ўсіх можа і не хапіць. Да таго ж абмежаванні бываюць розныя. Кітайскі лідэр Сі Цзіньпін не выпадкова перад самітам ШАС у Самаркандзе наведаў Казахстан, дзе вельмі недвухсэнсоўна выказаўся аб падтрымцы тэрытарыяльнай цэласнасці гэтай краіны. Хто, цікава, гэтай самай цэласнасці Казахстана мог бы пагражаць?
Пакуль, мяркуючы па ўсім, Пуцін засяродзіцца на баявых дзеяннях ва Украіне, на нарошчванні групоўкі, якая там ваюе. Звяртае на сябе ўвагу, што ў заявах і прэзідэнта РФ, і іншых расійскіх афіцыйных асоб наконт анэксіі не гучала запэўніванняў, што 4 вобласці – гэта ўсё, што Расія збіраецца заваяваць у гэтай вайне. Першапачатковая мэта «дэнацыфікацыі Украіны», якая ёсць эфемізмам знішчэння Украіны як суверэннай дзяржавы, не адменена.
Цяпер з вуснаў расійскіх прапагандыстаў і палітыкаў, у тым ліку і Пуціна, пагрозы ўжывання ядзернай зброі гучаць ці ледзь не кожны дзень. Не толькі дэмагогі-палітыкі, але і некалі рэспектабельныя навукоўцы абмяркоўваюць магчымасць і пажаданасць выкарыстання нават стратэгічнай ядзернай зброі супраць тэрыторыі ЗША.
Ці наўрад гэтая пагроза будзе рэалізаваная хуткім часам, Пуцін пакуль не вычарпаў канвенцыйныя магчымасці вайны. Праўда, у сацыяльна-псіхалагічным сэнсе гэтыя магчымасці могуць вычарпацца раней, чым ён думае.
Масавы зыход расіян, якія ўцякаюць ад мабілізацыі, пратэсты супраць яе ў Расіі, падзенне рэйтынгу і самога Пуціна, і папулярнасці вайны пасля аб'яўлення мабілізацыі – усё гэта непадобна на энтузіязм, які ахапіў Расію ў пачатку Першай сусветнай вайны.
Разлік на ўздым патрыятычных пачуццяў, злучаны з абаронай новых тэрытарыяльных набыткаў, ці наўрад апраўдаецца – ужо балюча паспешліва і неабгрунтавана праводзіўся гэты захоп. Так што гэтая вайна чым далей, тым болей будзе станавіцца асабістай вайной Пуціна. І тут уздзеянне на грамадства будзе аказваць не толькі паток трунаў з фронту, але і паразы, нарастанне адчування бессэнсоўнасці працягу вайны.
Праз 3 гады пасля эйфарыі жніўня 1914-га ў лютым 1917-га на стол імператару Мікалаю леглі тэлеграмы камандуючых франтоў з «вернападданым» заклікам – "Адрачыцеся".
У лютым 1917 года Расея яшчэ не прайграла вайну, але ўжо не мела маральных сіл яе працягваць. Аднак мір з вялізнымі тэрытарыяльнымі саступкамі, тады ж названы «пахабным», змог даць зусім новы лідэр, які з 1914 года выступаў за паражэнне Расіі ў вайне – Уладзімір Ленін. Нешта падобнае можа здарыцца і ў сучаснай Расіі, імавернасць такога сцэнара дастаткова высокая. Ужо якое шчасце прынясе Расіі і свету новы Ленін – гэта асобнае пытанне. Але да яго вырашэння справа можа і не дайсці.
Бо ядзерная зброя здольная ўсё памяняць. Калі Пуцін апынецца перад няўхільнай дылемай – ганебнае паражэнне (а яго ганебнасць ён гарантаваў анэксіяй) або ядзерная вайна, магчыма ён выбера другое і спаліць не толькі масты, але і ўвесь свет.
Меркаванне аўтара можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.