Як заяўляе Міністэрства абароны, са студзеня ў Беларусі праходзяць планавыя зборы запаснікаў і рэзервістаў. Паводле іх словаў, план зацверджаны яшчэ летась. Аднак у адкрытым доступе няма ні календара збораў, ні анонсаў, а таксама інфармацыі пра колькасць мужчын, якіх збіраюцца прызваць. Асабліва моцна позвы пачалі трывожыць беларусаў на фоне мабілізацыі ў Расіі, прыбыцця расійскіх войскаў у Беларусь, а таксама заяваў пра разгортванне сумеснай групоўкі войскаў. Пагаварылі з тымі, каго нядаўна выклікалі ў ваенкамат.
«Удакладнілі дадзеныя, а пасля пачалася размова пра зборы»
Позва 28-гадоваму Яўгену прыйшла ў пачатку кастрычніка, але не на зборы. Першапачаткова суразмоўцу запрасілі ў ваенкамат Жодзіна для ўдакладнення звестак. Калі ён патэлефанаваў туды, каб расказаць усю інфармацыю па тэлефоне, настаялі на асабістым візіце. Яўген вырашыў прыехаць у ваенкамат — усё роўна ўжо распісаўся ў позве.
— Было нас там чалавек дзесяць. Удакладнілі дадзеныя, а пасля пачалася размова пра зборы, — адзначае суразмоўца. — Казалі, што, хоць яны нядаўна ўжо прайшлі, гэтыя будуць заключнымі, што вельмі патрэбныя людзі для абслугоўвання танкаў. Калі спыталі, хто хоча, і ніхто не падняў рукі, пачаліся індывідуальныя размовы. Адмовіцца можна было. Нам казалі, маўляў, калі не хочаце, ніхто прымушаць не будзе, «патрэбныя беспраблемныя людзі». Моцна не чапляліся: калі пачынаеш агрызацца або адмаўляцца, аддавалі ваенны білет назад. А хто моўчкі сядзеў — атрымалі позву на зборы. Дакладна ведаю, што пайшлі двое, хто цяпер не працуе. Хто яшчэ — не ведаю. Як толькі са мной пагаварылі і аддалі ваеннік, я адразу ж сышоў.
Са словаў Яўгена, яму прапаноўвалі ехаць у вайсковую частку ў Печах, абслугоўваць тэхніку на зімовы перыяд. Супрацоўніца ваенкамата запэўніла мужчын, што гэтыя зборы планавыя і апошнія сёлета.
— Ведаю, што мужчын здзіўляла: здаецца, зусім нядаўна былі зборы і вось зноў. Але яна сказала, што сёлета збораў больш не будзе. А потым дадала: «Але хто ведае», — тлумачыць мужчына.
Такая ж сітуацыя з позвай была ў мужа Юліі. Пара жыве ў Мінску. Жанчына паразмаўляла з намі, расказаўшы сітуацыю мужа. Сам ён, паводле яе словаў, быў у шоку ад навіны і не гарэў жаданнем размаўляць. Першая позва 34-гадоваму мужчыну прыйшла на працу яшчэ ў сярэдзіне верасня — запрашалі ўдакладніць дадзеныя. Ён не хацеў яе забіраць, а калі прыходзілі новыя, браў бальнічны і адпачынак.
— Па чацвёртай позве ўжо пайшоў у ваенкамат. Наш далёкі сваяк — вайсковец, і ён сказаў, што проста адзначаць і ўдакладняць дадзеныя. Таму муж і вырашыў схадзіць. Але аказалася ўсё не так: ён вярнуўся дадому з позвай на зборы ў лістападзе, — кажа суразмоўца.
Паводле словаў Юліі, муж спрабаваў адмовіцца, спасылаўся на стан здароўя (даведкі аб захворваннях у яго былі з сабой), на тое, што ў яго ёсць маленькае дзіця. Згадваў, што не служыў.
— Дзяўчына ў ваенкамаце ціснула на тое, што ёй вельмі трэба адправіць траіх чалавек на зборы. Праўда, яна іх ужо набрала, але мой муж патрэбны «на ўсялякі выпадак», — кажа суразмоўца. — Таму што «ніхто не хоча», «а калі раптам з тых траіх хтосьці бальнічны возьме, што я буду рабіць?» Маўляў, у спісе ёсць чалавек, старэйшы за 40, а ў іх не прынята ў такім выпадку прызываць. Наколькі гэта праўда — незразумела, усё з яе словаў.
Юлія дадае: зборы абяцалі на 25 дзён і нават з магчымасцю ездзіць дадому на выходныя, але ў гэта яна верыць слаба. Людзей, паводле словаў яе мужа, было няшмат, і з усімі размаўлялі сам-насам.
«У ваенкамаце сказалі, што гэта праверка здольнасці праводзіць мабілізацыю»
Яшчэ адзін наш чытач, 22-гадовы Ілля, звольніўся з тэрміновай службы восенню 2021 года і быў упэўнены, што больш у войска не вернецца. Але выйшла ўсё інакш. На мінулым тыдні маладому чалавеку патэлефанавалі з ваенкамата Слуцка і спыталі, ці можа ён прыйсці для ўдакладнення дадзеных. У той жа дзень ён паехаў у ведамства.
— Яны ўдакладнілі ўсю інфармацыю. Сказалі, гэта робіцца, каб даведацца, дзе хто знаходзіцца. А потым далі анкету з тыповымі пытаннямі пра грамадзянства, сувязі з сябрамі за мяжой, удзел у арганізацыях і да таго падобнае. Калі я ўсё гэта запоўніў, мне далі позву на зборы, — расказвае малады чалавек.
Ілля ўспамінае: пры ім тэлефанавалі іншым людзям, многія не падымалі. Тады супрацоўнікі ваенкамата тэлефанавалі іх маці.
— Я пачуў, што будуць выпісваць позвы на месца прапіскі або месца працы. Крыху пазней за мяне прыйшоў яшчэ адзін малады хлопец, якому таксама патэлефанавалі і папрасілі ўдакладніць дадзеныя. У выніку позвы атрымалі мы абодва, — расказвае суразмоўца. — У ваенкамаце мне патлумачылі, што гэта будзе праверка здольнасці часткі праводзіць мабілізацыйныя мерапрыемствы. Напрыклад, падчас рэжыму баявой гатоўнасці ў частцы разгортваецца пункт прыёму асабовага складу. Нібыта ўсё гэта праводзіцца па сцэнары ўкамплектавання часткі ў ваенны час.
Малады чалавек паспеў патэлефанаваць па ўдакладненні некалькім сябрам-афіцэрам. Кажа, што адзін з сяброў супакоіў: зборы планавыя і ўсё спакойна, а людзі патрэбныя для таго, каб праверыць, як будзе ў выпадку чаго ісці мабілізацыя.
— А іншы сябар патлумачыў, што ўсё гэта доўжыцца з 2020 года: тады была прынятая пастанова аб праверцы вайсковых частак, пачасціліся зборы, пачалася праверка тэхнікі на палігонах, — гаворыць Ілля. — Яшчэ сябар расказаў, што ў іх у снежні плануюцца буйныя вучэнні на мяжы з Украінай. Але ў СМІ я такой інфармацыі не бачыў.
Сам суразмоўца да таго, што адбываецца, і да перспектывы збораў ставіцца негатыўна і з доляй скептыцызму:
— Вельмі ўсё гэта дзіўна і непраўдападобна: праверка гатоўнасці да мабілізацыі, нейкія сцэнары ваеннага часу. Сам я хацеў пазбегнуць збораў, але, на жаль, магчымасці не было. Таму прыбуду па позве, а там пагляджу, як будзе.
Пра тое, што зборы праводзяць для праверкі хуткасці мабілізацыі, расказаў і чытач Дзмітрый. Мужчыну 40 гадоў, і яму прыходзіла позва два разы: першая — з пазнакай «зверка анкетных дадзеных», другая — з той жа пазнакай і прыпіскай «зборы». Другі раз мужчына прыйшоў у адзін з раённых ваенкаматаў Мінска.
— Са мной было некалькі хлопцаў. Нас запрасілі ў кабінет, і адна з дзяўчат бадзёра паведаміла: «Учора спрацаваў сігнал, і вы ўсе заўтра павінныя быць у 9 раніцы ў месцах збору». Што за сігнал — паняцця не маю. Сказалі, што не ведаюць, ці ўсіх павязуць на зборы. Куды і на колькі, таксама не адказалі. Супакойвалі тым, што гэта проста праверка хуткасці мабілізацыі.
Мужчыны паспрабавалі пярэчыць, але выйшла няўпэўнена. І супрацоўніцы ваенкамата перайшлі да запаўнення папер.
— Я паведаміў дзяўчыне, што ў мяне хворая жонка і маленькае дзіця. У выніку мяне на зборы не ўзялі, але тут хутчэй пашанцавала. Дзяўчына праверыла неабходны склад маёй спецыяльнасці — ён аказаўся ўкамплектаваны. І мне сказалі ціхенька ісці дадому, — заключае суразмоўца.
